Retusz zdjęć portretowych - po co ?

Retusz zdjęć portretowych, pozwala na modyfikacje – zazwyczaj poprawę wyglądu fotografowanej osoby. Można usunąć lub zredukować fizyczne niedoskonałości na skórze modela, lub modelki. Jeśli zachodzi taka potrzeba można, także podkreślić lub ukryć wybrane elementy fizyczności postaci. Poprawić lub wymodelować można również kształty osoby na zdjęciu. Retuszować (naprawiać) można zarówno stare jak i nowe fotografie. Retuszu wymagają także grafiki przedstawiające ludzi  (awatary) wygenerowane przez sztuczną inteligencję.
Większość zdjęć portretowych w sieci i praktycznie każde znajdujące się w przestrzeni publicznej było retuszowane.
Praktycznie prawie nie zdarza się aby komercyjna fotografia, a w szczególności zdjęcie portretowe zostało opublikowane bez wcześniejszego retuszu.

Before After

Zaczynamy ... retusz zdjęć portretowych

Pierwszą czynnością którą wykonuję podczas retuszu zdjęć portretowych jest ogólna poprawa kolorystyki, kontrastu, świateł i cieni. Bez względu, czy jest to plik RAW czy jpg, wykonuje to przy pomocy Adobe Camera Raw (ACR). Używam ACR, ponieważ wszystkie potrzebne do wstępnej korekty ustawiania znajdują się w tym narzędziu. Wstępne i ogólne czynności mógł bym wykonać z poziomu Adobe Photoshop, jednak ACR jest w tym przypadku wygodniejszy. Dodatkowo w przypadku plików RAW w ACR jest możliwość automatycznej korekty wad obiektywów.
ACR jest dodatkiem (pakietem, plugin-em, rozszerzeniem jak kto woli) w założeniu służącym do wywoływania zdjęć. Doskonale sprawdza się globalnych korektach, podczas wstępnego retuszu. Natomiast, praca nad detalami w ACR jest niewygodna, nieefektywna, a pewnych rzeczy nie da się zrobić. Gdy dokonam, już wstępnych poprawek warstwę z korektami zapisuję jako obiekt inteligentny, dzięki czemu bez problemu można wrócić do edycji pliku w ACR na dowolnym etapie obróbki.

Before After

Oczyszczanie

Drugim etapem retuszu zdjęć portretowych jest ogólne oczyszczanie zarówno skóry, oraz w razie potrzeby garderoby i elementów tła z widocznych niedoskonałości. W celu oczyszczenia używam zależnie od potrzeby wszelkich dostępnych narzędzi nadających się do tego typu retuszu, czyli: punktowego pędzla korygującego, „zwykłego” pędzla korygującego, rzadziej stempla. Poprawki odbywają się na osobnej warstwie (a raczej na wielu osobnych warstwach), tak aby obróbka była niedestruktywna i w razie popełnienia błędu łatwa do cofnięcia. 

Na tym etapie retuszu koryguje (ucinam, wyrównuje) różne odstające i źle wyglądające części i ubrań. Na początku pracy ze zdjęciem raczej unikam korygowania kształtów osoby znajdującej się na portrecie. Wykonuję to zazwyczaj jako jedną z ostatnich czynności podczas retuszu portretów, ponieważ cofnięcie tego typu korekt (po zaaplikowaniu później innych poprawek) może być kłopotliwe.

Before After
Before After

Retusz zdjęć portretowych - separacja częstotliwości

Kiedy mam już wstępnie ustawione światła, cienie i kolory, a także fotografia jest wstępnie oczyszczona, przychodzi czas na separację częstotliwości.
Separacja częstotliwości (lub jeżeli ktoś woli nazwę separacja częstotliwościowa) polega na podziale zdjęcia na dwie warstwy.
Pierwsza warstwa to warstwa z kolorem, natomiast na drugiej warstwie znajduje się tekstura (faktura skóry w przypadku zdjęć portretowych).
Taki podział umożliwia osobną edycję koloru bez ingerencji w teksturę oraz edycję tekstury bez ingerencji w kolor.
Dzięki separacji częstotliwości możliwa jest bardziej precyzyjna korekta niedoskonałości i przebarwień na skórze modelki lub modela. 

Zależnie od typu, a także jakości zdjęcia nie zawsze jest potrzeba używania separacji częstotliwości.  
Czasami wystarcza użycie warstwy dopasowania np. kolor lub łagodne światło, wraz z pędzlem korygującym. Nie jest to regułą, ale przy zdjęciach gorszej jakości częściej używam separacji częstotliwości, a rzadziej metody dodge & burn. Przy retuszu zdjęć portretowych wykonanych w bardziej profesjonalnych warunkach więcej jest dodge & burn natomiast mniej separacji częstotliwości.
Separacji częstotliwości używana jest nie tylko podczas retuszu zdjęć portretowych. Technika ta sprawdza się w praktycznie wszystkich innych rodzajach retuszu.

Before After

Dodge & Burn

Dodge & burn jest to metoda retuszu polegająca na lokalnym rozjaśnianiu i przyciemnianiu wybranego obszaru na fotografii. W przypadku retuszu zdjęć portretowych głównie chodzi o skórę. 
Obecnie „ręcznego Dodge & burnużywam bardziej do globalnych w sensie – większych korekt lub w przypadkach gdy AI nie razi sobie. Najbardziej czasochłonne korekty detali pozostawiam AI. Zależnie od potrzeb i rodzaju zdjęcia metodę tą można używać na jednej lub kilku warstwach. Dzięki użyciu wielu warstw różne obszary na zdjęciu można przyciemnić lub rozjaśnić w inny sposób  Osobiście preferuję użycie przynajmniej dwóch warstw, wypełnionych szarością z kryciem typu łagodne światło. Metoda D&B znakomicie nadaje się do konturowania twarzy i często daje lepsze rezultaty od formowania. Poza konturowaniem metody tej głównie używam do wyrównywania koloru skóry poprzez redukcję prześwietleń a także rozjaśnienie cieni. Lokalne przyciemnienia i rozjaśnianie stosowane są we wszystkich rodzajach retuszu i niekoniecznie używa się wtedy nazwy Dodge & Burn.

Before After

AI w retuszu portretów

Tak jak przy innych rodzajach obróbki zdjęć, coraz częściej w podczas retuszu zdjęć portretowych korzystam z algorytmów sztucznej inteligencji. Bardzo rzadko używam będących częścią Adobe Photoshop filtrów neuronowych. Na chwilę gdy piszę ten tekst (koniec sierpnia 2023) filtry neuronowe są fajne, ciekawe no i zintegrowane z programem, ale zewnętrzne rozwiązania są lepsze.

Jeżeli retuszuję zdjęcie słabe technicznie w sensie bardzo nieostre, mocno zaszumione w jakiś sposób uszkodzone i problemy te sprawiają, że napawa ich zajęła by bardzo dużo czasu wtedy używam algorytmu: GFPGAN – Practical face restoration algorithm for old photos or AI-generated faces. Algorytm ten został stworzony z myślą o rekonstrukcji twarzy, ale przy retuszu zdjęć portretowych, także bywa pomocny. Oczywiście aby algorytm dobrze zadziałał muszę wcześniej zdjęcie odpowiednio przygotować. Efekt działania tego algorytmu raczej nigdy nie jest na 100% kryciu, oraz wymaga ręcznych korekt. Więcej na temat AI napisałem tutaj.

Gdy zdjęcie jest dobrej jakości lub już wyprowadzone nieocenione są filtry
Retouch4Me. Używam filtrów Dodge & Burn oraz Portrait Volumes. Pierwszy z filtrów zgodnie z nazwą odpowiada za Dodge & Burn. Filtr Portrait Volumes dodaje światła i cienie nadając „głębi” na skórze. AI które wymieniłem, nie robią nic czego nie zrobił bym ręcznie, ale robią to szybko, co pozwala skrócić czas retuszu. W większości (99%) przypadków jednak efekty działania AI nie jest skończoną pracą, jest „wyręczeniem mnie” z najbardziej czasochłonnych czynności i bazą do dalszej ręcznej obróbki.

Retusz zdjęć portretowych - ostatnie poprawki i korekty

Jeśli klient tego sobie życzy wykonuję również korekty kształtu twarzy. Mam tu namyśli „większe” korekty typu wyszczuplanie, zmiana wielkości i położenia oczu, kształt nosa itp. Takie poprawki są dość newralgiczne dla wyglądu osoby na fotografii i bezpieczniej jest je moim zdaniem wykonać na końcu pracy ze zdjęciem. Ewentualne poprawki są wtedy mniej kłopotliwe.
Ostatni etap retuszu zdjęć portretowych to końcowe poprawki i wyostrzenie. Jeśli chodzi o wyostrzenie, to o ile fotografia tego nie wymaga staram się unikać globalnego wyostrzania całości. Przeważnie fotografia lepiej się prezentuję jeżeli lokalnie wyostrzę oczy, usta końcówki włosów. 

W przeciwieństwie do wyostrzania, niekiedy rozmywam tło. Dzięki rozmyciu, tło nie odwraca uwagi odbiorcy od osoby na zdjęciu, ogólnie na zdjęciach portretowych rozmyte tło wygląda zazwyczaj dobrze. 
W końcowej fazie obróbki dodaje również globalne efekty kolorystyczne, a także rozjaśniam lub przyciemniam fotografię, dodaję winietę. Niekiedy dodaję do zdjęcia szum – ziarno lub inną fakturę. Czasami trochę szumu lub podobny efekt wygląda po prostu dobrze, a w przypadku zdjęć gorszej jakości, zazwyczaj starych, maskuje problemy.

Before After

Czy każde zdjęcie portretowe nadaje się do retuszu ?

Prawie każde zdjęcie portretowe można poprawić, oczywiście czym lepsze zdjęcie źródłowe tym efekt końcowy będzie lepszy.
Wykonując fotografię portretową w amatorskich warunkach należy zwrócić uwagę ustawienia parametrów ekspozycji. Parametry te poza niższą wartością przysłony są przeważnie takie same jak w innych rodzajach fotografii. Przysłona (o ile zdjęcie nie będzie później szparowane) powinna być moim tak ustawiona aby sylwetka, a przede wszystkim twarz była ostra, pozostałe elementy mogą być mniej lub bardziej rozmyte. 
Najlepiej aby zdjęcia miały jak najmniejszą wartość ISO. Należy, także unikać wykonywania zdjęć plenerowych w pełnym słońcu. Światła są wtedy zbyt intensywne, a cienie zbyt głębokie, trudno jest takie zdjęcie wyprowadzić. 
Najlepiej zdjęcia dostarczyć w formacie RAW, ma w szczególności znaczenie gdy na zdjęciach jest dużo ostrych świateł i głębokich cieni.  Oczywiście retusz zdjęć dostarczonych w formacie jpg, również tych wykonanych smartfonem także daje dobre rezultaty.

Retusz zdjęć zwierząt

Fotografie zwierząt  podobnie jak ludzi można poprawiać – retuszować. Podczas wykonywania fotografii zwierząt obowiązują takie same zasady jak przy retuszu zdjęć ludzi tudzież innych zdjęć. Oznacza to, że fotografia powinna być wykonana z jak najmniejszym ISO, zdjęcia powinny być ostre i nie poruszone. W praktyce może się okazać, że np. pies  a zwłaszcza szczeniak to „trudny model”, nie jest łatwo wykonać poprawne technicznie, nieporuszone zdjęcie.
Moja metoda na udany portret zwierzaka polega na tym, że zdjęcie wykonuję w podobny sposób jak bym wykonywał fotografię sportową. Nawet jeśli jest to statyczna scena. Takie podejście powoduje niestety trochę problemów.

Before After
Fotografia zwierząt - technika

Niezależnie czy scena jest statyczna czy dynamiczna, czas naświetlania należy ustawić na jak najkrótszy. W przypadku biegnącego psa ustawienie czasu naświetlania na 1/800s lub 1/1000s nie daje gwarancji udanego ujęcia. Ustawiając krótki czas naświetlania, należy, pamiętać o wpływie tego ustawienia  na wartość ISO i przysłonę. Bardzo krótki czas naświetlania może spowodować drastyczne zwiększenie wartości ISO.
W miarę możliwości najlepiej jest używać jasnego obiektywu, zapewnia on większą elastyczność ustawień zwłaszcza gdy jest kiepska pogoda.
Sceny dynamiczne sugeruję wykonywać serią, ponieważ jest wtedy większa szansa, że któreś z ujęć będzie udane. Dla zdjęć w ruchu (zależnie od sprzętu) zalecał bym, także ustawienie pomiaru ostrości na tryb ciągły, gdyż zwiększa to odsetek ostrych zdjęć. 
W przypadku statycznego portretu, w zależności od „grzeczności modela”, także bezpieczniej jest wykonywać zdjęcia serią. Czas naświetlania nie musi  jednak być wtedy, aż tak krótki.

Jeśli jesteście Państwo zainteresowani zapraszam do obejrzenia przykładów, zapoznania się z zasadami współpracy i składania zleceńWięcej przykładowych zdjęć znajduje się tutaj oraz w moim portfolio.

www.fotokrr.pl – Retusz i Szparowanie zdjęć. Tel. +48 519 323 891 mail: info@fotokrr.pl , krrgrafika@gmail.com